Modern Bir Hafriyatçı olarak Osman Numan Baranus’un “Seyyid Nesîmî” Şiiri Üzerine Bir Okuma Denemesi
(A Reading Experiment on Osman Numan Baranus’ Poem “Sayyid Nesimi” as a Modern Excavationist )

Yazar : Hasan Aktaş    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 30
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut523
    


Özet

Sayyid Nesîmî; He is a very interesting personality and an exceptionally important divan poet, who lived in the second half of the 14th century and the beginning of the 15th century, has an important place in the history of literature and mysticism, both in terms of his poetry, beliefs and life. Divan poetry owes the symbols, interpretations and encryptions about the letters to him most epistemologically and ontologically. His unique style broke new ground in divan poetry. Seyyid Nesîmî influenced divan poetry the most with his language and style. There are quite a few divan poets influenced by him in this aspect. Sayyid Nesîmî; He was persecuted because of his Hurufism belief and was finally executed by being flayed in Aleppo. His persecution and unjust execution gave him a legendary hero identity in a short time. Therefore, in the Alevi-Bektashi tradition, he was accepted as one of the seven great poets in connection with the seven saints. After the post-Tanzimat modernization, Seyyid Nesîmî came to the fore with his execution, not with his language and style or poetry, and became the subject of poems. Modern poets have dealt with it mostly in their poems with this aspect. Another reason why poets use it in their poems is that he shared the same fate with the great sufi Hallâc-ı Mansur, also known as the "martyr of love". Seyyid Nesîmî, who is almost never mentioned as a name in Ottoman divan poetry, but about whom metaphors were created in connection with his ambiguous art, was rediscovered after modernization and especially in the Republican period, and independent poems were written about him. Osman Numan Baranus is one of the poets who mentioned Nesîmî independently in his poems in the Republican period. In this study, the social identity and image of Seyyid Nesîmî from Osman Numan Baranus's poem named Seyyid Nesîmî has been tried to be revealed in connection with poetics.



Anahtar Kelimeler

Seyyid Nesîmî, Hurufism, Osman Numan Baranus, sufism, poetics.



Abstract

Seyyid Nesîmî; 14. yüzyılın ikinci yarısı ile 15. yüzyılın başlarında yaşayan, edebiyat ve tasavvuf tarihinde önemli bir yeri olan, gerek şiiri, gerek inançları ve gerekse hayatı yönünden oldukça ilginç bir şahsiyet ve fevkalade önemli bir divan şairidir. Divan şiiri, harflerle ilgili sembol, yorumlama ve şifrelemeleri, epistemolojik ve ontolojik açıdan en çok ona borçludur. Onun kendine has üslubu, divan şiirinde bir çığır açmıştır. Seyyid Nesîmî, divan şiirlerini en çok dil ve üslubuyla etkilemiştir. Bu yönüyle ondan etkilenen epeyce bir divan şairi vardır. Seyyid Nesîmî; Hurufîlik inancı yüzünden zulme maruz kalmış ve nihayet Halep’te derisi yüzülerek idam edilmiştir. Onun zulme maruz kalması, haksız yere idam edilmesi, kendisine kısa zamanda efsanevî bir kahraman kimliği kazandırmıştır. Bu yüzden Alevî-Bektaşî geleneğinde, yedi erenlerle bağlantılı bir şekilde yedi ulu ozandan biri olarak kabul edilmiştir. Tanzimat sonrası modernleşme sonrasında, Seyyid Nesîmî, dil ve üslubuyla veya şiiriyle değil, idam edilmesiyle gündeme gelmiş ve şiirlere konu olmuştur. Modern şairler, onu işte en çok bu yönüyle şiirlerinde ele alıp işlemişlerdir. Şairlerin, onu şiirlerinde işlemelerinin bir diğer nedeni de “aşk şehidi” olarak da anılan büyük sûfî Hallâc-ı Mansur ile aynı kaderi paylaşmış olmasıdır. Osmanlı divan şiirinde isim olarak neredeyse hiç anılmayan, ama hakkında mübhem sanatıyla bağlantılı olarak mazmunlar oluşturulan Seyyid Nesîmî, modernleşme sonrasında ve özellikle de Cumhuriyet döneminde yeniden keşfedilmiş, hakkında müstakil şiirler yazılmıştır. Cumhuriyet döneminde Nesîmî’yi şiirlerinde müstakil olarak anan şairlerden biri de Osman numan Baranus’tur. Bu çalışmada, Osman Numan Baranus’un Seyyid Nesîmî adlı şiirinden Seyyid Nesîmî’ni sosyal kimliği ve imajı poetikayla bağlantılı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.



Keywords

Seyyid Nesîmî, Hurufilik, Osman Numan Baranus, tasavvuf, poetika.