Amasya Yöresi Düğünlerinde İcra Edilen Dansların Ritüel İşlevleri
(Meaning and Functions of Dances Performed at Weddings in Amasya Region )

Yazar : Rahime Deveci    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 31
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut561
    


Özet

According to the constructivist ritual approach; Rituals are an organized system, like language, with many of its elements and some rules that regulate the connections between its elements. This system; It is regarded as an integrated, interconnected set of interactive processes, and each element in the system is thought to have a task conditioned by the purpose of the ritual. The understanding, which sees the ritual in this way, uses the method of determining how each of the elements contribute to the whole by considering each of the elements as a method in order to analyze the functioning and meaning of the rituals. While doing this, the meaning of each element emerges only in relation to the whole, in which it fulfills a special function in the system, and the meaning and function of the elements are determined according to the ritual context, based on the assumption that the meaning and function of the elements cannot be understood without knowing the meaning and function of the context. In other words; ritual elements do not have a meaning on their own like letters or words in texts, their meanings emerge with the relations they establish with other elements and the whole. The wedding phase of marriage rituals, which is a type of rites of passage organized for important stages of human life, transitions people who are exposed to the transition from being single to being married gradually, in patterns consisting of intertwined processes. Dances are one of the important elements of weddings. It is well known that dances performed ritualistic functions in archaic times; however, nowadays they lose these functions and are thought to be just a means of entertainment. In this study, which aims to show that the dances performed in a traditional wedding scenario fulfill some functions; Do dances at weddings have a meaning and purpose that goes beyond entertainment? Moreover, are these meanings and purposes related to the purpose of the ritual process? If so, how is it? Answers to their questions were sought. As a method, first of all, it has been acted from the structuralist point of view, which argues that the ritual is a systematic structure, that all the elements in the structure must have a function, and that the meaning and function of these elements can be determined according to the symbolic coded meaning and purpose of the ritual process. In order to make sense of the symbolic code of the ritual process, the three-stage structure of the rites of passage; The path of the stages, formulated as separation, threshold and merger, has been taken into account. The data of the study were obtained by the field study method from the places that could preserve the traditional weddings of the Amasya region. In the field study, interview and observation techniques were used . Keywords: Rites of passage, Structuralism, marriage/wedding, dance, Amasya.



Anahtar Kelimeler

Rites of passage, Structuralism, marriage/wedding, dance, Amasya.



Abstract

Yapısalcı ritüel yaklaşımına göre; ritüeller, pek çok ögesi ve ögeleri arasında bağlantıları düzenleyen birtakım kuralları olan dil gibi örgütlenmiş bir sistemdir. Bu sistem; bütünleşik, birbiriyle bağlantılı etkileşimli süreçler kümesi olarak kabul edilir ve sistem içinde yer alan her ögenin ritüelin amacı tarafından koşullanmış bir görevinin olduğu düşünülür. Bu anlayış, ritüellerin işleyişini ve anlamını analiz edebilmek için yöntem olarak ögelerin her birini kendi başına ele alarak bütüne nasıl katkıda bulunduğunu tespit etme yöntemini kullanır. Tespit yapılırken her ögenin anlamı yalnızca sistem içinde özel bir işlevi yerine getirdiği bütünle ilişkisi içinde ortaya çıkar ve bağlamın anlamı ve işlevi bilinmeden ögelerin anlam ve işlevi de anlaşılamaz kabulünden hareketle ögelerin anlam ve işlevi ritüel bağlama göre belirlenir. Bir diğer ifadeyle; ritüel ögeleri metinlerdeki harfler ya da kelimeler gibi kendi başlarına bir anlam ifade etmezler, onların anlamları diğer ögelerle ve bütünle kurdukları bağıntılarla ortaya çıkar. İnsan yaşamının önemli evreleri için düzenlenen geçiş ritüellerinin bir türü olan evlenme ritüellerinin düğün evresi, geçişe maruz kalan kişileri birbirine geçmiş süreçlerden meydana gelen örüntüler hâlinde ve aşamalı olarak bekârlıktan evli olma durumuna geçirir. Danslar, düğünlerin önemli ögelerinden biridir. Dansların arkaik dönemlerde ritüelistik işlevler yerine getirdiği iyi bilinmektedir; ancak günümüzde bu işlevlerini kaybederek salt eğlence aracı oldukları düşünülür. Geleneksel bir düğün senaryosu içinde icra edilen dansların bazı işlevler yerine getirdiklerini göstermeyi amaçlayan bu çalışmada; düğünlerdeki dansların eğlenceden öteye geçen bir anlamı ve amacı var mıdır? Dahası bu anlam ve amaçların ritüel sürecin amacıyla ilişkisi var mıdır? Varsa nasıldır? Sorularına yanıt aranmıştır. Yöntem olarak öncelikle ritüelin sistemli bir yapı olduğu, yapı içinde yer alan bütün unsurların bir işlevinin olması gerektiği ve bu unsurların anlam ve işlevinin ritüel sürecin sembolik kodlu anlam ve amacına göre belirlenebileceğini ileri süren yapısalcı bakış açısından hareket edilmiştir. Ritüel sürecin sembolik kodunu anlamlandırmak için ise geçiş ritüellerinin üç aşamalı yapısı; aşamaların ayrılma, eşik ve birleşme şeklinde formüle edilen izleği dikkate alınmıştır. Çalışmanın verileri Amasya yöresinin geleneksel düğünlerini koruyabilmiş yerlerinden alan çalışması yöntemiyle elde edilmiştir. Alan çalışmasında ise görüşme ve gözlem teknikleri kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Geçiş ritüelleri, Yapısalcılık, evlenme/düğün, dans, Amasya.



Keywords

Geçiş ritüelleri, Yapısalcılık, evlenme/düğün, dans, Amasya