Sözlükleri Oluşturan Temel Yapılar (Terim ve Tanım Denemeleri)
(Basic Structures of Dictionaries (An Attempt To Develop Term and Definition) )

Yazar : Ezgi Aslan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 23
Sayfa : 155-169
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut368
    


Özet
Avrupa’da 1960’lı yıllarda temelleri atılan ve bir disiplin olarak dilbiliminden ayrılan sözlükbilimi (lexicography), Türkiye’de de gelişmekte olan bir çalışma alanıdır. Sözlükbilimi çalışmaları kuramsal sözlükbilimi ve uygulamalı sözlükbilimi olarak iki kategoride incelenebilir. Türkiye’de sözlükbilimiyle ilgili çok sayıda çalışma olsa da bu çalışmalar genellikle uygulamalı alanla ilgilidir. Kuramsal ve eleştirel çalışmalar da son yıllarda oldukça artmıştır. Türk sözlükbiliminin kuramsal olarak yeni bir alan olması nedeniyle temelde iki önemli sorunu bulunmaktadır: Bunlar; alandaki kavramların henüz yeteri kadar anlaşılamamış olması ve buradan hareketle yapılan çalışmalarda bir terim birliği bulunmamasıdır. Hâlbuki dünyada, çeşitli sözlükbilimi çevrelerinde hazırlanmış ayrıntılı sözlükbilimi terimleri sözlükleri bulunmaktadır. Türk sözlükbiliminde terim birliğini sağlamak için dünyada sözlükbiliminde yol kat etmiş çalışmalardan hareket ederek terimleri anlamak ve Türkçeleştirmek gereklidir. Türkçeleştirilen terimlerin kavramları iyi karşılaması, konunun uluslararası kaynakları tarandığında da araştırmacılara büyük oranda kolaylık sağlayacaktır. Bu bildiride sözlükbiliminin uluslararası alanyazınından hareketle sözlükleri oluşturan temel yapıların tanımları yapılacak ve bu yapılara Türkçe terim karşılıkları önerilecektir.

Anahtar Kelimeler
Sözlükbilimi, Türk sözlükbilimi, sözlükbilimi terminolojisi, kuramsal sözlükbilimi, uygulamalı sözlükbilimi

Abstract
Lexicography which be founded in 1960s and differed from linguistics as a discipline, is a field of study which be recognised only just in Turkey. Lexicography studies can basically be divided into two groups: theoretical and practical lexicography. There is a number of studies in Turkey but these are usually about practical ones. Studies which deal with the theory of lexicography and its critical started to draw attention in recent years. Theoretical lexicography is a new field of study in Turkey so it basically has two important problems: the fact that terms in lexicography are so fresh and can’t be understood adequately; and in present studies there is no agreement about terms among lexicographers. However, lexicography circles have detailed dictionary of lexicography. In Turkish lexicography, to make agreement about terms, it is necessary to understand the terms and make Turkish them, by the help of the available studies. The more the terms which is made Turkish is similar to the origin, the more these help to researchers when they research international resources. In this study, basic structure of dictionary will be described and Turkish lexicography terms will be recommended.

Keywords
Lexicography, Turkish lexicography, lexicographical terminology, theorotical lexicography, applied l